CHUYỆN CỦA TÈO

Chuyện của Tèo

Dom. Hải

Sau khi thất thủ Ban Mê Thuột ngày 10 tháng 3, hàng đoàn người tháo chạy tán loạn về phía đồng bằng. Tỉnh lộ 7 (QL 25 ngày nay) được chọn làm con đường di tản. Đã có nhiều tài liệu mô tả về cuộc tháo chạy này, tưởng không cần nói thêm. Ở đây chỉ nói chuyện thằng Tèo.
Đoàn di tản về tới dốc cây Me thì rẻ phải, đi ngang qua giáo xứ Tịnh Sơn để về quận lỵ Sơn Hòa với ước mong tìm một sự che chở. Rồi quận lỵ cũng tháo chạy, đoàn người tản đi về hai phía, một băng xuống Thạnh Hội theo cầu phao đi qua đường 5, một tiếp tục đi theo đường 7, tất cả đều tuyệt vọng… Theo những gì được biết thì ngày 24/3, “quân giải phóng” đã hoàn toàn làm chủ quận lỵ nên bây giờ 24/3 là ngày kỷ niệm của địa phương này.
(Quận lỵ Củng Sơn nằm chơ vơ phía tây Phú Yên. Ở đây có giáo xứ Tịnh Sơn lâu đời nằm cách khoảng 2 km. Năm 1963, vì tình hình an ninh, nhà thờ Tịnh Sơn đóng cửa, một nhà nguyện nhỏ được xây dựng tại Củng Sơn ngay trung tâm quận lỵ, có lẽ để nương náu vì trong lịch sử, thời chín năm kháng chiến, Phú Yên đã có 2 linh mục bị sát hại: Cha Dẫn ở Trà Kê và Cha Tôn ở Tịnh Sơn)
Bây giờ ngồi hình dung lại thì thật là bi đát. Dài dòng chỉ thêm niềm uất nghẹn. Chỉ có Tèo là vô tư vì lúc đó nó tuy cũng có mặt nhưng với tư cách là một sinh linh bị bỏ lại bên cạnh bờ sông Con ở Ngân Điền. Mấy người nông dân địa phương đi lượm đồ rơi rớt của người di tản đã bắt gặp Tèo, chưa cắt rún, nằm quấn trong cái khăn lông trắng muốt của Mỹ. Mọi người bàn tán thằng này chắc con của nhà giàu… Tèo được đưa về quận lỵ Củng Sơn (lúc đó) giao cho linh mục Nguyễn Cao Hiên, cha sở nhà thờ. Cha Hiên đón nhận Tèo, cắt rún, ấp ủ và nuôi như những gì ngài có thể.
Cũng trong những ngày này, vợ chồng anh Mười Hòa mừng đón đứa con đầu lòng. Nhà thương chưa hoạt động lại nên phải nhờ bà mụ vườn. Bà mụ cắt rún bằng cái cật tre, bốn ngày sau thằng bé chết vì uốn ván, lưng cong vòng. Chôn cất con xong vợ chồng anh Mười nhớ tới cha Hiên và thằng bé sơ sinh èo ọt. Hai người đạp xe tới nhà thờ xin đón thằng nhỏ về. Cha Hiên mừng, nói đã rửa tội, có tên thánh, và dặn vợ chồng anh Mười đem về nhớ làm khai sanh cho nó.
Và Tèo đã lớn lên, vượt qua cái xanh xao còm cõi nhờ vào bầu vú sữa của chị Mười, không cần nhớ gì về quá vãng, cội nguồn. Cái làng quê nó sống thì tôi có biết, cũng buồn bả như bao làng quê VN khác sau ngày hòa bình. Có lần tôi tới chơi thấy nó lon ton chạy quanh sân, lần khác nó đã lớn hơn, cầm roi chận bò ngoài ruộng. Ngày đó tôi còn trẻ, chẳng quan tâm để ý gì nhiều. Thêm nữa vợ chồng anh Mười Hòa sinh thêm một đàn con, lo miếng ăn khá vất vả rảnh đâu nghĩ chuyện tinh thần.
Cũng như nhiều đứa trẻ con khác chỗ nó sống, ngày đó đói khổ quá nên đi học cũng lôm côm được chăng hay chớ. Tôi cũng vất vả mưu sinh nên cũng thiếu sót, ít khi nghĩ tới người khác. Chỉ biết lúc này qua đàm tiếu của thiên hạ thằng Tèo đã biết nó là con nuôi, là đứa rớt rơi trong ngày di tản. Nó gặng hỏi, anh Mười nói cứ từ từ lớn rồi đi tìm. Và từ đó trong Tèo có một nỗi niềm đau đáu…
Miết cho tới cách đây vài năm, chương trình “Như chưa hề có cuộc chia ly” của cô Thu Uyên rộ lên trên truyền hình, thằng Tèo ghi tên rất sớm. Cũng nhiêu khê lắm cuối cùng đoàn làm phim về Tịnh Sơn gặp Tèo, mô tả, kể lại, nhắn nhủ v.v… Và ngày tháng trôi đi Tèo không nhận được chút phản hồi nào. Cũng dịp này cậu bạn cùng cảnh ngộ bên phía Đức Bình đã được đoàn tụ. Còn Tèo thì chờ miết nhưng không có tin tức gì dù dữ kiện của Tèo khá rõ ràng và rành mạch. Bà con làng xóm nói thôi, chắc ba má mày không qua nỗi sông Con rồi. Mà có qua được sông Con cũng chưa chắc về tới được Tuy Hòa…
xxx
Mười Hòa là anh họ của tôi. Năm nay 30/4 trúng ngày chủ nhật, tôi chạy xe Honda từ Tuy Hòa về Tịnh Sơn 50 cây số, ý là để hỏi thăm thằng Tèo. Vợ chồng anh Mười đã đi từ sớm lên An Khê thăm thằng trai út đi bộ đội, đơn vị đang đóng ở đó. Lâu quá không gặp nên thằng trai lớn của anh Mười không biết tôi. Tôi chỉ hỏi sơ qua chút đỉnh, biết sau khi đưa thằng Tèo về nuôi thì sau đó anh Mười sinh thêm 6 đứa con nữa. Thằng Tèo cũng đã lấy vợ và đưa vợ con về Gia Lai sống mấy năm nay. Tôi nghĩ chắc thằng này muốn tìm về nguồn cội, dù chỉ là cái nguồn cội mù mờ. Có khi nó chỉ cần hít thở bầu không khí mà nó nghĩ trước đây ba má nó đã hít thở, đi lòng vòng cái không gian mà trước đây ba má nó đã đi, rồi tưởng tượng ra có người đàn ông nào đó, người đàn bà nào đó là ba và má nó. Nghĩ vậy thôi để bớt tủi buồn… Tính hỏi tên khai sanh của thằng Tèo nhưng nghĩ lại không cần. Chắc chắn là cái tên nào đó theo họ của anh Mười thôi, gọi theo tên ở nhà có khi lại hay hơn. Tèo đã chẳng có tên từ khi bị đẻ rớt ở bờ sông Con ngày đó…
30/4, đài phát thanh truyền hình rôm rả vui mừng, loa kèn inh ỏi. Tôi đứng bên bờ sông Con nghĩ tới thằng Tèo.

Dom Hải