TRƯỜNG XƯA

Trường xưa

Cách đây 54 năm, vào tháng giêng năm 1963 Tiểu Chủng Viện Làng Sông Quy Nhơn đã long trọng kỷ niệm Bách chu niên ngày thành lập của mình.

Như vậy là chỉ hai năm sau khi vua Tự Đức bãi bỏ lệnh phân sáp cấm đạo, thì năm 1864 trường Làng Sông chính thức ra đời. Nhưng chúng ta cũng nên biết rằng trước đó rất lâu, từ khi đức tin được rao truyền trên đất Việt, lớp lớp chủng sinh vẫn được các thừa sai âm thầm tuyển chọn, cho học tiếng latinh tại giáo xứ rồi sau đó gởi sang trường Pinang bên Malaysia học tiếp.

Lịch sử còn chép lại là chỉ riêng tại giáo phận Đông Đàng Trong, từ Quãng Nam tới Bình Thuận, trước khi trườngLàng Sông ra đời thì đã có hơn 60 chủng sinh đang được các cha dạy dỗ. Điều này cho ta thấy dù việc cấm đạo có khắt khe thì công tác đào tạo linh mục vẫn luôn là ưu tiênhàng đầu của giáo hội. Vì thế khi việc giữ đạo được tự dohơn, sự ra đời của TCV Làng Sông là một điều đương nhiên.

Nhờ có ngôi trường nằm giữa cánh đồng Làng Sông ấy mà việc học hành tu đức của chủng sinh từ ngày đó thêm phần thuận lợi. Bao linh mục đã bước lên bàn thánh, bao thế hệ chủng sinh đã được đào tạo và biết bao kỷ niệm dướinhững hàng sao cao vút đã ra đời.

Vui buồn 100 năm Làng Sông là vui buồn của những năm loạn lạc phải đóng cửa, là vui buồn của những năm thanh bình được mở cửa. Vui buồn của Làng Sông cũng nổi trôi theo mệnh nước nổi trôi và lịch sử của Làng Sông cũng thăng trầm theo những chu kỳ thăng trầm của lịch sử đất nước

Và chu kỳ lịch sử ấy một lần nữa đã được lập lại, vừa kỷ niệm đệ nhất bách chu niên xong, niềm vui chưa tròn mà năm 1965, trường lại phải đóng cửa vì chiến tranh. Suốt hơn 10 năm kế tiếp sau đó, trường trở thành một nơi hoang phế không người qua lại, khắp chốn cây cỏ cùng rêu phongngự trị.

Nền cũ lâu đài bóng tịch dương…

Và lần đóng cửa này không biết còn kéo dài cho tới bao giờ vì giáo phận đã kịp xây cho các chủng sinh của mình một ngôi trường mới : TCV Giuse Quy Nhơn.

Tiểu Chủng Viện Thánh Giuse nằm tại trung tâm thành phố Quy Nhơn, rộng rãi khang trang với đầy đủ tiện nghi nhưng tuổi thọ lại không bằng đàn anh, nó chỉ tồn tại đúng 10 năm (1965-1975) và chỉ thâu nhận được đúng mười lớp.

Mùa hè 1975 khi lịch sử đất nước sang trang, trường đã bị giải tán, phòng ốc bỏ không, các chủng sinh phải trở về nhà. Cũng từ ngày đó lớp hậu duệ hội Cựu chủng sinhchúng ta đã chấm dứt. Dẫu thế, Quy Nhơn vẫn còn may mắn hơn các giáo phận miền trung khác vì trường vẫn là tài sản của giáo hội chứ không bị tịch thu như TCV Huế, Đà Nẵng, Nha Trang. Nhờ vậy anh em chúng ta mới còn có chổ mà tụ họp mỗi khi trở về thăm giáo phận mẹ.

Và lịch sử một lần nữa đã lập lại chu kỳ của mình, gần đây trường lại trở thành nơi đào tạo các thầy chuẩn bị bước lên Đại Chủng Viện, và chúng ta vẫn đang chờ cái ngày mà trường sẽ lại mở rộng cánh cổng để đón các chú đệ thấttrong bộ trang phục truyền thống trường là quần tây trắng,áo sơ mi trắng, giày bata trắng bước vào khai giảng năm học mới với một cái tên rất cũ : TCV thánh Giuse Quy Nhơn.

 

Thấm thoát thoi đưa, Tiểu Chủng Viện Làng Sông giờ đã hơn 150 tuổi, và TCV Thánh Giuse Quy Nhơn cũng đã hơn 50 tuổi. Quy Nhơn là bước nối tiếp của Làng Sông nhưng QN là QN còn Làng Sông là Làng Sông.

Tới đây một câu hỏi được đặt ra là hội Cựu Chủng Sinh Quy Nhơn sẽ được gọi bằng cái tên nào, là Hội Cựu Chủng Sinh Làng Sông hay là Hội Cựu Chủng Sinh Quy Nhơn. Câu hỏi này mau chóng có lời đáp vì ngay cả những ngườichỉ được học tại Quy Nhơn thôi cũng đòi phải lấy cho bằng được cái tên Làng Sông ấy mà đặt cho mình, dù rằng suốt thời gian học hành trước đây, họ chưa một lần được đặt chân về Làng Sông, chưa hề biết ngôi trường xưa ra làm sao. Trong tâm trí nhiều người vẫn còn hình dung rằng trường Làng Sông của mình nằm lênh đênh trên một cái cù lao : Làng Sông mà… Dù thế tất cả đều yêu mến Làng Sông

Vâng, chúng ta yêu mến Tiểu Chủng Viện Làng Sông và chúng ta cũng yêu mến Tiểu Chủng Viện Thánh Giuse Quy Nhơn của chúng ta.

 

Cát Giang